‘100 tot 200 Chinese journalisten wereldwijd zijn eigenlijk spionnen’
全球有 100 到 200 名中国记者实际上是间谍

Een Chinese journalist die tien jaar in Brussel werkte, staat volgens meerdere Europese inlichtingenbronnen bekend als een spion. En hij is lang niet de enige Chinese correspondent die verdacht wordt van 007-activiteiten, blijkt uit een onderzoek van Knack in samenwerking met Scandinavische mediapartners.
据几个欧洲情报来源称，一名在布鲁塞尔工作了 10 年的中国记者是一名间谍。根据Knack与斯堪的纳维亚媒体合作伙伴合作进行的一项调查，涉嫌从事 007 活动的中国记者远不止他一个。

Na een jarenlang verblijf als correspondent voor de Chinese krant Guangming Daily in Zwitserland gaat J. in 2014 aan de slag in Brussel. De vijftiger, die accentloos Frans spreekt, publiceert artikels over de Europese Unie én over Belgische cultuur – denk aan Kuifje, Magritte, art nouveau of Brugse kant. Hij covert ook geregeld evenementen in het Chinees Cultureel Centrum in Brussel.
在担任中国《光明日报》驻瑞士记者多年后，J. 于 2014 年来到布鲁塞尔工作。五十岁的他能说一口流利的法语，发表有关欧盟和比利时文化的文章，如丁丁、马格里特、新艺术或布鲁日花边。他还经常报道布鲁塞尔中国文化中心的活动。

Niets aan de hand, op het eerste gezicht. Maar dan gebeurt er iets vreemds. In ­februari 2021 wordt op Twitter (inmiddels X) een profiel aangemaakt onder J.’s naam. In de weken daarna verstuurt het een ­dertigtal berichten, voornamelijk over de coronapandemie. De toon over China is daarbij positief. Maar in april 2021 stellen enkele Chinese collega’s in Brussel zich hardop vragen over dat X-profiel. Het wordt al snel ontmaskerd als vals – en het maakt blijkbaar deel uit van een ­grotere campagne.
乍一看没什么问题。但奇怪的事情发生了。2021 年 2 月，J.的名字在 Twitter（现在是 X）上创建了一个个人主页。在接下来的几周里，它发送了大约 30 条信息，大部分是关于日冕大流行的。在这些信息中，关于中国的基调是积极的。但在 2021 年 4 月，布鲁塞尔的一些中国同事大声质疑 X 的个人资料。该信息很快被揭露为虚假信息，而且显然是更大规模活动的一部分。

Plots verstuurt het account een op­merkelijke tweet: ‘Mensen kennen ons als ­journalisten (…) maar in realiteit zijn we spionnen die werken voor het Chinese ministerie van Staatsveiligheid.’ Nog een paar weken later volgt dan de laatste tweet: ‘De grootste mislukking voor een spion is je dekmantel verraden of ont­maskerd worden.’
突然，该账户发出了一条引人注目的推文：'人们知道我们是记者（......），但实际上我们是为中国国家安全部工作的间谍。'又过了几周，最后一条推文随之发出：'间谍最大的失败就是暴露身份或被揭穿。

Een Chinese correspondent in Brussel die op X openlijk beschuldigd wordt van spionage: het verhaal bleef compleet onder de radar in de Belgische pers. Knack ging op onderzoek uit. Klopt er iets van die ­beschuldigingen?
一名驻布鲁塞尔的中国记者被公开指控对 X 进行间谍活动：比利时媒体完全没有关注此事。Knack 前去调查。这些指控是否属实？

Online lastercampagne 网上抹黑运动

We begonnen met een tip van ­generaal Eddy Testelmans, voormalig topman van de militaire inlichtingendienst ADIV: googel de namen van Chinese ­journalisten en ga na hoe actief ze echt zijn. ‘Dat houdt onze contraspionagedienst ­stevig bezig’, zei de generaal in 2016 ­tegen Knack. ‘We gaan ervan uit dat een aanzienlijk aantal van de geaccrediteerde Chinezen, of misschien wel allemaal, ­andere bedoelingen heeft dan pure journalistiek. Het ­gebrek aan publicaties bewijst dat.’ En dus gingen we op zoek naar J.’s ­artikels.
我们从军事情报机构ADIV前高层埃迪-特斯特尔曼斯（Eddy Testelmans）将军的提示开始：谷歌搜索中国记者的名字，看看他们到底有多活跃。这位将军在 2016 年告诉 Knack：'这让我们的反间谍部门忙得不可开交。'我们假定，相当多的中国记者，或者说他们所有人，都有纯粹新闻工作以外的意图。缺乏出版物证明了这一点。于是我们去寻找 J. 的文章。

Via online zoekopdrachten in Google en de gespecialiseerde Chinese databank ­CNKI vonden we zo’n 400 publicaties van J. terug die in tien jaar tijd (2014-2023) in Guangming Daily gepubliceerd zijn. Op basis van die zoekresultaten – die mogelijk niet exhaustief zijn – lijkt het erop dat J. gemiddeld amper drie artikels per maand schreef als correspondent in ­Brussel. Voor het jaar 2018 vonden we slechts veertien artikels terug. Dat contrasteert met J.’s eerdere werk in Zwitserland. In een interview met de krant Tribune de Genève in 2004 stelde J. zelf nog dat hij het jaar ervoor ‘meer dan 200 reportages over de VN en Zwitserland’ had gemaakt.
通过谷歌和中文专业数据库 CNKI 的在线搜索，我们找到了 J.在《光明日报》上发表的约 400 篇文章，时间跨度为十年（2014-2023 年）。根据这些搜索结果（可能并不详尽），J.作为驻布鲁塞尔的记者，似乎平均每月仅撰写三篇文章。2018 年，我们只找到了 14 篇文章。这与J.之前在瑞士的工作形成了鲜明对比。在 2004 年接受《日内瓦论坛报》采访时，J. 本人仍表示，前一年他 "做了 200 多篇关于联合国和瑞士的报道"。

Guangming Daily 光明日报

‘Ik herinner me die tweets toen ze uit­kwamen. Het waren slechts beschuldigingen. Ze leverden geen smoking gun op’, zegt Alex Joske, een van de bekendste experts over Chinese inlichtingendiensten wereldwijd. In 2022 publiceerde de Austra­liër Spies and Lies: How China’s Greatest Covert Operations Fooled the World. ‘Zelf ben ik de naam van J. nooit tegengekomen in mijn onderzoek’, vervolgt Joske. ‘Maar het is zeer waarschijnlijk dat correspondenten van Guangming Daily in feite inlichtingenofficieren zijn van het Chinese ministerie van Staatsveiligheid.’
我还记得那些推文发布时的情景。它们只是指控。全球最著名的中国情报专家之一亚历克斯-乔斯克（Alex Joske）说。2022 年，《澳大利亚人报》出版了 Spies and Lies: How China's Greatest Covert Operations Fooled the World。乔斯克继续说："我本人在研究中从未遇到过J.的名字。但光明日报的记者很有可能实际上是中国国家安全部的情报人员。

Joske wijst erop dat vrijwel alle grote kranten in China door de overheid gecontroleerd worden. ‘Guangming Daily wordt beschouwd als een krant voor intellectuelen. Het is niet echt een prominente krant. Daarom is het des te interessanter dat ze zo veel buitenlandse correspondenten heeft. Dat heeft volgens mij alles te maken met inlichtingenwerk.’
乔斯克指出，中国几乎所有主要报纸都由政府控制。《光明日报》被认为是知识分子的报纸。它并不是一份真正显赫的报纸。正因为如此，《光明日报》拥有如此多的外国记者就更有意思了。我认为这与情报工作息息相关。

Al sinds de oprichting van het Chinese ministerie van Staatsveiligheid in 1983 wordt Guangming Daily gebruikt als dekmantel, zegt Joske. ‘Ik heb zelf meerdere voorbeelden onderzocht van Guangming Daily-correspondenten die in feite inlichtingenofficier waren en maar weinig publiceerden toen ze in het buitenland werkten. Sommigen van hen zijn zelfs opgeklommen tot zeer hoge functies binnen het ministerie van Staatsveiligheid. Hun voornaamste taak was rapportjes schrijven die niet in de krant belandden.’
乔斯克说，自1983年中国国家安全部成立以来，光明日报就一直被用作掩护。我亲自调查过几个光明日报记者的例子，他们实际上是情报人员，在国外工作期间发表的文章很少。其中一些人甚至升至国家安全部的高级职位。他们的主要工作是撰写不见报的报道。

In zijn boek geeft Joske het voorbeeld van een Guangming-correspondent in Washington D.C. die een valse naam gebruikte en later viceminister van Staatsveiligheid werd. ‘Ik heb ook gepubliceerd over een andere journalist van die krant, die in de jaren negentig Australische ambtenaren probeerde te rekruteren’, zegt Joske. ‘Het gebeurt dus al heel lang, over de hele wereld. Maar: het zal altijd moeilijk zijn om élke individuele correspondent aan te wijzen en met 100 procent zekerheid te zeggen: “Dit is een spion.” Die mogelijkheid van ontkenning is net een van de voordelen die deze dekmantel van journalistiek biedt.’
乔斯克在书中举了一个例子：光明驻华盛顿特区记者使用假名，后来成为国家安全部副部长。乔斯克说："我还发表过该报另一名记者在 20 世纪 90 年代试图招募澳大利亚官员的报道。乔斯克说："因此，这种情况在世界各地由来已久。但是：要确定每一名记者并百分之百肯定地说："他是间谍"，永远都是困难的。'这种否认的可能性只是这种新闻报道所提供的优势之一。

Tibetaanse gemeenschap 藏族社区

Voor dit onderzoek bundelden we de krachten met Scandinavische media. De Finse openbare omroep YLE en het Zweedse Göteborg Posten achterhaalden dat ook in Finland een Chinese inlichtingenofficier heeft gewerkt onder de cover van Guangming-correspondent. De man bleek handler van een Chinese spion in buurland Zweden, die actief was in de Tibetaanse gemeenschap en die inmiddels ook in Zweden veroordeeld is voor illegale inlichtingenactiviteiten.
在这项研究中，我们与斯堪的纳维亚媒体携手合作。芬兰公共广播公司YLE和瑞典Göteborg Posten发现，一名中国情报人员也以Guangming 通讯员的身份在芬兰工作。此人原来是一名中国间谍在邻国瑞典的代理人。

‘Kan je zomaar beweren dat álle journalisten van Guangming Daily voor het ministerie van Staatsveiligheid werken? Nee’, zegt voormalig CIA-analist Peter Mattis, China-specialist bij de Amerikaanse denktank Jamestown Foundation, in een interview met onze Noorse mediapartner NRK. ‘Maar ik denk dat je gerust kunt stellen dat sommigen van hen wel degelijk inlichtingenofficier zijn. Interessant is dat de Guangming Daily midden jaren tachtig een internationale sectie heeft uitgebouwd, net nadat Chinees leider Deng Xiaoping had beslist om de aanwezigheid van spionnen op sommige Chinese ambassades af te bouwen.’
你能说光明日报的所有记者都为国家安全部工作吗？不能，"美国智库詹姆斯敦基金会中国问题专家、前中情局分析师彼得-马蒂斯在接受挪威媒体合作伙伴NRK采访时说。但我认为可以肯定地说，其中有些人确实是情报人员。有趣的是，光明日报在20世纪80年代中期建立了国际部，当时中国领导人邓小平刚刚决定逐步取消在一些中国大使馆派驻间谍。

Volgens Alex Joske is journalistiek een van de best gedocumenteerde en oudste dekmantels voor Chinese inlichtingenoperaties. ‘Het soort werk dat journalisten doen, lijkt erg op dat van inlichtingenofficieren. Mensen ontmoeten, interviewen, ontwikkelen tot bronnen, informatie van hen verzamelen, en soms ook die relaties beschermen. Dat is een normaal werk voor een onderzoeksjournalist, maar het is ook precies wat inlichtingenofficieren proberen te doen. Journalistiek biedt geweldige mogelijkheden voor inlichtingenoperaties.’
据亚历克斯-乔斯克（Alex Joske）称，新闻业是中国情报活动中记录最详实、历史最悠久的掩护之一。记者的工作与情报人员的工作非常相似。与人会面，采访他们，将他们发展成线人，从他们那里收集信息，有时还要保护这些关系。这是调查记者的正常工作，但也正是情报人员要做的。新闻工作为情报行动提供了很好的机会。

Europese inlichtingenbronnen
欧洲情报来源

Blijft de vraag: werkte ook J. voor het Chinese ministerie van Staatsveiligheid? We klopten aan bij verschillende Europese inlichtingendiensten. Eén daarvan houdt het op ‘bevestigen noch ontkennen’. Maar we konden ook spreken met twee Europese inlichtingenbronnen die unisono bevestigen dat J. ‘bekend staat als een Chinese inlichtingenofficier’. Reeds in Zwitserland zou hij op de radar zijn verschenen, al geeft de Zwitserse inlichtingendienst NDB geen commentaar op individuele cases. De Twitter-beschuldigingen tegen J. zijn volgens een inlichtingenbron een ‘duidelijke beschadigingscampagne om bruggen op te blazen, om zijn werk onmogelijk te maken’.
问题是：J. 是否也为中国国家安全部工作？我们敲开了几家欧洲情报机构的大门。其中一家坚持 "既不证实也不否认"。但我们也采访到了两位欧洲情报人士，他们一致证实 J. "已知是一名中国情报官员"。虽然瑞士情报机构 NDB 不对个案发表评论，但据说他已经在瑞士出现在雷达上。据一名情报人员称，推特上对 J. 的指控是 "明显的破坏活动，目的是炸毁桥梁，使他无法工作"。

J’s laatste artikel in Guangming dateert van september 2023 en volgens onze informatie is hij vandaag niet meer in het bezit van een Belgische perskaart. Of hij nog in België verblijft, hebben we niet kunnen achterhalen. We kunnen niet met 100 procent zekerheid stellen dat J. een Chinese spion is, maar het heeft er wel alle schijn van. In het kader van wederhoor legde Knack de beschuldigingen voor aan J. en Guangming Daily, maar we ontvingen geen reactie.
J在《光明》上的最后一篇文章发表于2023年9月，根据我们的信息，他如今已不再持有比利时记者证。至于他是否仍居住在比利时，我们还无法得知。我们不能百分之百地肯定 J.是中国间谍，但他确实是中国间谍。作为反驳的一部分，Knack向J.和光明日报提交了这些指控，但我们没有收到任何答复。

Duizenden euro’s in ruil voor informatie
以数千欧元换取情报

Enkele maanden voor de online lastercampagne tegen J. brachten Politico, De Standaard en L’Avenir nog een andere spionagezaak uit. C., een 73-jarige Britse ex-EU-ambtenaar en voormalige inlichtingenofficier, zou in ruil voor informatie over de EU ‘duizenden euro’s’ hebben ontvangen van twee Chinese journalisten in België. Die werkten voor China Youth Daily en Jiefang maar waren volgens de Staatsveiligheid in feite inlichtingenofficieren van twee verschillende Chinese geheime diensten. C. zelf ontkende alle aantijgingen in de media, al zou zijn Brusselse denktank wel een ‘kleine subsidie’ hebben ontvangen van de Chinese ambassade.
在针对 J.的网上诽谤运动之前几个月，Politico, De Standaard 和 L'Avenir 发布了另一起间谍案。据称，73 岁的英国前欧盟官员和前情报官员 C. 从比利时的两名中国记者那里收受了 "数千欧元"，以换取有关欧盟的信息。据国家安全部称，这两名记者分别供职于中国青年报和解放日报，但实际上是中国两个不同特工部门的情报人员。C.本人否认了所有媒体的指控，不过据说他位于布鲁塞尔的智囊团从中国大使馆获得了一笔 "小额赠款"。

Ook het Federaal parket lanceerde een onderzoek naar het dossier. Vier jaar later loopt dat nog steeds, bevestigt een woordvoerder. De twee Chinezen hebben volgens onze informatie België verlaten. De Brit, die naar verluidt terugkeerde naar het Verenigd Koninkrijk, antwoordde niet op onze vragen.
联邦检察官办公室也对此案展开了调查。发言人证实，四年后，调查仍在进行中。根据我们的信息，这两名中国人已经离开比利时。那名英国人据说已返回英国，但没有回答我们的问题。

Volgens ex-CIA-analist Peter Mattis zijn er verschillende hypothesen. ‘Eén mogelijkheid is dat de Chinezen de Brit probeerden te rekruteren als bron om informatie te verkrijgen. Het zou ook kunnen dat ze hem zagen als een potentiële beïnvloedingsagent. Nog een andere mogelijkheid is dat ze hem hebben benaderd in een poging om in kaart te brengen wie de belangrijke en invloedrijke ambtenaren en andere figuren in Brussel zijn. Wie gaat met wie naar bed? Wie heeft er fraude gepleegd? Wie heeft financiële moeilijkheden? Wie staat op scheiden?’ Dat soort roddels kan voor inlichtingendiensten nuttig zijn om potentiële bronnen aan zich te binden.
前中央情报局分析员彼得-马蒂斯认为有几种假设。一种可能是，中国人试图招募这名英国人作为情报来源。也有可能是他们将他视为潜在的影响力代理人。还有一种可能是，他们接近他是为了摸清谁是布鲁塞尔有影响力的重要官员和其他人物。谁与谁有染？谁有欺诈行为？谁有经济困难？谁在闹离婚？'这种小道消息对情报机构接触潜在线人很有帮助。

In alle stilte afgehandeld
处理安静

In 2021 wees het Verenigd Koninkrijk drie Chinese inlichtingenofficieren uit die volgens de geheime dienst MI5 werkten onder de cover van journalist. En in april 2024 onthulden Göteborgs-Posten en de Zweedse openbare omroep SVT dat de Chinese journaliste X.C.A. na een verblijf van bijna 20 jaar Zweden werd uitgezet op verdenking van ‘activiteiten die de veiligheid bedreigen’.
2021 年，英国驱逐了三名中国情报人员，英国军情五处称他们在记者的掩护下工作。2024 年 4 月，Göteborgs-Posten 和瑞典公共广播SVT 披露，中国记者 X.C.A. 因涉嫌 "威胁安全的活动"，在瑞典逗留近 20 年后被驱逐出境。

Hoeveel journalisten hebben de Chinese inlichtingendiensten op hun payroll? Moeilijk te schatten, zegt Joske. ‘Maar op basis van het aantal media en het aantal correspondentenplekken, zou ik zeggen dat het aantal Chinese inlichtingenofficieren die wereldwijd als journalist aan de slag zijn tussen de 100 en 200 ligt.’
中国情报机构有多少记者？乔斯克说，很难估计。但根据媒体和记者职位的数量，我认为中国情报人员在全球担任记者的人数在 100 到 200 人之间。

Toch is het volgens Joske uitzonderlijk dat zulke undercoveragenten publiekelijk worden ontmaskerd. ‘Het is zeer ongebruikelijk dat ze het land worden uitgezet. China was lange tijd geen prioriteit voor veel inlichtingendiensten. Ze waren niet gefocust op Chinese spionnen, maar veeleer op pakweg Russen en Iraniërs, of op terrorismebestrijding. China had niet de hoogste prioriteit. Plus: veel landen willen de Chinese regering niet voor het hoofd stoten. Dus de meeste van die zaken worden stilletjes afgehandeld en worden nooit publiek gemaakt.’
不过，乔斯克认为，这种卧底特工被公开曝光的情况并不多见。他们被驱逐出境的情况非常罕见。长期以来，中国一直不是许多情报机构的优先考虑对象。他们的重点不是中国间谍，而是俄罗斯人和伊朗人，或者反恐。中国不是重中之重。此外，许多国家都不想惹恼中国政府。因此，大多数此类案件都是悄悄处理，从未公开。

Gevraagd naar een reactie op ons onderzoek stuurde de Chinese ambassade in Brussel ons volgend antwoord: ‘De Chinese regering eist consequent van Chinese in­stellingen en onderdanen in het buitenland dat ze de lokale wetten en regels na­leven en ­verzet zich krachtig tegen lasterlijke ­handelingen tegen Chinese instellingen of onder­danen. We hopen dat vrienden van de media de journalistieke ethiek van onpartijdigheid, objectiviteit en waarachtigheid hoog ­kunnen houden, hun bericht­geving op ­feiten kunnen baseren en meer dingen kunnen doen die bijdragen aan de uitwisseling en samenwerking tussen China en België en tussen China en Europa.’
中国驻布鲁塞尔使馆对我们的询问作出如下回复：'中国政府一贯要求中国驻外机构和人员遵守当地法律法规，坚决反对针对中国驻外机构和人员的诽谤行为。我们希望媒体朋友能够秉持公正、客观、真实的新闻职业道德，以事实为依据进行报道，多做有利于中比、中欧交流与合作的事情。